30.11.08

Matriarkalskt samfelag: Prikkuta hyenan

Hyenur eru áhugaverd djór. Har eru so nógvir fordómar um tær. Tað er bara at hyggja at Lion King, so skýnir vanliga meiningin um hyenur ígjøgnum. Let's face it; Ikki eru tær penar:

Crocuta crocuta

Tað er tó eitt, sum er sera áhugavert við prikkutum hyenum. Hetta er, at tær eru eitt av teimum heilt fáu súgdjórasløgunum, sum hava eitt matriarkalskt hierarki. Tað vil siga, at tað eru honirnar, sum eru ovast í hierarkiinum (hakkiordan). Hannar og honir hava hvør sítt hierarki, men sjálvt ovasti hannurin, er undir niðastu honini. Honirnar eru eisini størri enn hannarnir, og har tað er vanligt hjá leyvum at lata ungar hjá hinum súgva hjá sær, eru hyenurnar einsamallar um sínar ungar. Hinvegin hjálpast tær at uppá aðrar mátar, sum til dømis við veiðu og at jakstra leyvur frá sínum fongi:

Afturat hesum, er onnur atferð, sum er áhugaverd hjá hyenum. Tær eru territorialar, sum nógv onnur rovdjór eru, men til dømis tær sum liva á Serengeti fløtunum, flyta runt við gnuunum so hvørt sum teir flyta. Hetta ger, at hyenur summar tíðir enda í territorium hjá øðrum hyenum. Tær, sum búgva har gera ikki so nógv við tað, uttan so at tær fremmandu hyenurnar royna at stjala teirra mat. Hetta ger tað møguligt hjá hyenum, at altíð hava atgongd til mat, hóast teirra egna territorii ikki altíð hevur so nógv at bjóða uppá. Sigast skal tó, at um ein fremmand hyena roynir at leggja uppí meðan tær lokalu eta, kann hon risikera at blíva avbukað. Sum vant, eru tað ofta tær hyenurnar, sum eru niðast í hierarkiinum, sum noyðast at fara avstað at leita eftir mati, meðan tær sum eru hægst eta fyrst, og hava tí ikki líka nógv fyri neyðini at ferðast so langt.
Les meira á:

No comments:

Post a Comment