29.11.08

Ger ímóti næsta tínum... Vampyrflogmúsin















Desmodus rotundus


Tað munnu vera nógv, sum halda, at bara tankin um eina vampyflogmús erógvuliga frástoytandi. Og rætt er: Hon drekkur blóð, og er tí at samanberavið mýggjabitar, iglur og Drakula. Tó so, har er nakað sera áhugavertvið akkurát tí flogmúsini, sum eg hugsi um. Hetta er tann vanligavampyrflogmúsin, nevnd Desmodus rotundus á latíni.

Vanliga vampýrflogmúsin noyðist at drekka tvær spísiskeiðir av blóði um dagin fyri at yvirliva, og um hon onki drekkur í 60 tímar, svøltar hon. Hon býr í holum saman við øðrum flogmúsum sum hon kennir og hevur sosialt samband við. Her er tað, at tað (fyri meg) áhugaverda kemur fram. Av tí, at tað er alneyðugt hjá eini vampyrflogmús at eta hvønn dag, so er hon í dýrastu neyð, um hon ikki finnur nakran mat eina nátt ella tvær. Tíbetur fyri hana, so ber tað til hjá henni at bidda um mat frá einari aðrari flogmús. Vampyrflogmýs eru nevniliga so, at tær geva burturav síni egnu máltíð, so ongin noyðist at ganga svang.
Tað eru flogmýs, sum kenna hvørja aðra, og hava eina sosiala samveru, sum eisini geva hvørjum øðrum at eta. Hetta eru sum oftast hon-flogmýs og nógv av matingini gongur fyri seg frá mammu til barn. Hetta verður ofta nevnt "kin-altruism" og sipar til, at dýr gera góð ting fyri onnur dýr, sum tey eru í familju við, simpulthen tí tey eru í familju. Hinvegin, er tað ikki altíð ímillum skyldar flogmýs, at matingin gongur fyri seg. Um tvær flogmýs einast væl, so geva tær eisini hvørjari aðrari at eta. Her er talan um "reciprocal altruism" sum sipar til góða gamla lærusetningin um at gera við onnur, sum mann vil hava onnur at gera við seg. Tað vil siga; hesar flogmýsnar vita, at um onnur er svang, so fer hin at geva henni, og umvent.


Les meira:
Wilkinson abstract úr Nature

Ein grein skrivað av einum næmingi á San Fransisco State University

Um "reciprocal altruism" á Davidson college

Animal Diversity Web hjá University of Michigan Museum of Zoology


Forrestin: Er nakar lívfrøðingur har úti, sum kann vísa mær á eina góða keldu til føroysk lívfrøðiorð? Eg havi Føroya Náttúra, men altruismu fann eg ikki í henni...

No comments:

Post a Comment